Posiadanie narkotyków to – obok prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości – jedno z najczęściej spotykanych przestępstw w praktyce sądów karnych. Przestępstwo to uregulowane zostało w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, której art. 62 § 1 przewiduje odpowiedzialność karną za posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych bez wymaganego zezwolenia. Co istotne, ustawodawca nie posługuje się potocznym pojęciem „narkotyki”, lecz terminami „środki odurzające” i „substancje psychotropowe”, których szczegółowy wykaz znajduje się w załącznikach do ustawy. W praktyce sądowej chodzi najczęściej o takie substancje jak marihuana, amfetamina, mefedron, kokaina czy ecstasy.

 

W rozumieniu prawa karnego, posiadanie oznacza faktyczne władanie substancją – niekoniecznie jej fizyczne trzymanie przy sobie, ale również przechowywanie, ukrycie, kontrolowanie miejsca, w którym się znajduje. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt I KZP 24/10, „posiadanie środka odurzającego lub substancji psychotropowej (...) jest każde władanie takim środkiem lub substancją, a więc także związane z jego użyciem lub zamiarem użycia”.

 

Ważnym elementem, który odgrywa kluczową rolę w ocenie odpowiedzialności karnej, jest ilość posiadanej substancji. W orzecznictwie przyjmuje się, że karalne posiadanie to takie, które obejmuje ilość zdolną do odurzenia co najmniej jednej osoby. Mniejsze ilości – tzw. śladowe – nie są traktowane jako spełniające znamiona przestępstwa. Przykładowo, dla marihuany dolna granica porcji kwalifikowanej jako odurzająca to zazwyczaj około 0,5 grama.

 

Jednocześnie, jeśli ilość posiadanej substancji zostanie zakwalifikowana jako „znaczna”, odpowiedzialność sprawcy znacznie wzrasta – zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy, kara pozbawienia wolności może wówczas sięgać aż 10 lat. Niestety, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „znaczna ilość”, co oznacza, że sąd każdorazowo musi dokonać indywidualnej oceny na podstawie konkretnego przypadku. W praktyce przyjmuje się, że jest to ilość odpowiadająca kilkudziesięciu porcjom konsumenckim. Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 18 listopada 2020 r., sygn. akt II AKa 366/20, wskazał, że przy ocenie ilości należy uwzględniać realne możliwości jej podziału na dawki, biorąc pod uwagę właściwości konkretnej substancji.

 

Z drugiej strony, ustawa przewiduje złagodzenie odpowiedzialności w przypadku posiadania tzw. nieznacznej ilości narkotyków – chodzi tutaj o ilość odpowiadającą doraźnym potrzebom osoby uzależnionej (np. jedna lub dwie porcje). Zgodnie z art. 62a ustawy, w takich sytuacjach prokurator może nawet umorzyć postępowanie, jeśli sprawca posiadał środki wyłącznie na własny użytek, a ich ilość oraz inne okoliczności nie wskazują na wysoką społeczną szkodliwość czynu.

 

W ocenie, czy dane posiadanie można uznać za przypadek mniejszej wagi, sąd analizuje nie tylko ilość substancji, ale także jej rodzaj, historię sprawcy, sposób pozyskania narkotyku, a także kontekst jego użycia. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, czy sprawca był osobą uzależnioną oraz czy jego zachowanie miało wpływ na osoby trzecie. Często również bada się, czy dana osoba nie zamierzała udostępniać narkotyku innym – nawet nieodpłatnie – co mogłoby prowadzić do zakwalifikowania czynu jako udzielania, za co przewidziana jest surowsza kara.

 

W praktyce adwokackiej istotne znaczenie ma szybkie podjęcie działań w sprawie – zwłaszcza, gdy mowa o zatrzymaniu osoby z niewielką ilością narkotyku. W wielu przypadkach możliwe jest zakończenie postępowania bez wpisu do rejestru karnego – przez warunkowe umorzenie postępowania, umorzenie z powodu niskiej społecznej szkodliwości, bądź właśnie ze względu na posiadanie nieznacznej ilości substancji na własny użytek.

 

Zatrzymanie z narkotykiem nie musi oznaczać automatycznego skazania. Każda sprawa wymaga analizy indywidualnej – uwzględniającej ilość i rodzaj substancji, dotychczasowy tryb życia oskarżonego, okoliczności zatrzymania oraz możliwość zastosowania instytucji prawa karnego materialnego i procesowego, które pozwolą uniknąć poważnych konsekwencji. Co najważniejsze – jeżeli zostałeś zatrzymany z podejrzeniem posiadania narkotyków, skontaktuj się z adwokatem jak najszybciej. Profesjonalna obrona może nie tylko ograniczyć ryzyko surowego wyroku, ale często również doprowadzić do całkowitego uniknięcia kary.

adwokat Maciej Płacheta

 

ADWOKAT WARSZAWA

tel. 696599733