Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania
Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania
Postępowanie karne może zakończyć się na wiele sposobów – jednym z nich, szczególnie atrakcyjnym dla osób dotychczas niekaranych, jest warunkowe umorzenie postępowania karnego. To instytucja, która pozwala sądowi zakończyć sprawę bez wydania wyroku skazującego, a jednocześnie daje oskarżonemu szansę na uniknięcie wpisu do rejestru karnego i rozpoczęcie "na nowo" bez piętna przestępcy.
W poniższym artykule wyjaśniamy, czym jest warunkowe umorzenie postępowania, kto może się o nie ubiegać, jakie warunki trzeba spełnić i jak wygląda procedura.
Czym jest warunkowe umorzenie postępowania?
Warunkowe umorzenie postępowania karnego to instytucja uregulowana w art. 66–68 Kodeksu karnego. Polega na odstąpieniu przez sąd od wydania wyroku skazującego, mimo że sprawca popełnił przestępstwo. Sąd stwierdza winę oskarżonego, ale nie wymierza mu kary – zamiast tego ustala okres próby (od 1 roku do 3 lat), w trakcie którego sprawca musi się odpowiednio zachowywać.
Kiedy można skorzystać z warunkowego umorzenia?
Warunkowe umorzenie jest możliwe tylko przy spełnieniu ściśle określonych warunków:
1. Przestępstwo musi być zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności
Dotyczy to więc przestępstw o stosunkowo niewielkim ciężarze gatunkowym, np. kradzieży, oszustwa, prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu (art. 178a § 1 k.k.), niealimentacji (art. 209 § 1 k.k.).
2. Brak wcześniejszej karalności
Sprawca musi być osobą niekaraną za przestępstwo umyślne. Osoby wcześniej skazane (nawet jeśli wyrok się zatarł) mają znacznie mniejsze szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku.
3. Okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości
Chodzi o jasny stan faktyczny i brak spornych dowodów – sąd musi mieć pewność, że przestępstwo zostało popełnione, a oskarżony jest winny.
4. Stopień winy i społeczna szkodliwość nie są znaczne
Warunkowe umorzenie nie wchodzi w grę przy poważnych przestępstwach – sąd ocenia wagę czynu, motywy sprawcy i skutki zdarzenia.
5. Postawa sprawcy daje podstawy do przypuszczenia, że będzie on przestrzegał porządku prawnego
To tzw. prognoza kryminologiczna – sąd analizuje zachowanie oskarżonego przed i po przestępstwie. Skrucha, naprawienie szkody, przeprosiny ofiary – to wszystko działa na korzyść wnioskującego.
Kto może złożyć wniosek o warunkowe umorzenie?
Wniosek taki może złożyć:
1) oskarżony lub jego obrońca,
2) prokurator (czasem już w akcie oskarżenia),
3) wyjątkowo – sam sąd, z urzędu (choć rzadko).
Można go złożyć na każdym etapie postępowania sądowego aż do wydania wyroku. W praktyce najczęściej składany jest w odpowiedzi na akt oskarżenia lub na początku rozprawy.
Jak wygląda procedura?
Po złożeniu wniosku, sąd:
1) Analizuje, czy zachodzą przesłanki ustawowe,
2) Może wezwać strony na posiedzenie (choć nie jest to obowiązkowe),
3) Wydaje postanowienie o warunkowym umorzeniu postępowania.
Jakie skutki ma warunkowe umorzenie?
Brak wyroku skazującego
To najważniejszy skutek – sprawca nie jest osobą karaną w rozumieniu prawa.
Okres próby
1) Trwa od 1 do 3 lat. W tym czasie sąd może nałożyć obowiązki, np.:
2) przeprosiny pokrzywdzonego,
3) naprawienie szkody,
4) dozór kuratora,
5) zakaz kontaktu z ofiarą lub przebywania w określonych miejscach.
Brak wpisu do KRK
Postanowienie o warunkowym umorzeniu nie skutkuje wpisem do Krajowego Rejestru Karnego, co ma duże znaczenie np. przy poszukiwaniu pracy.
Co, jeśli w okresie próby sprawca złamie zasady?
W razie niewywiązywania się z obowiązków lub popełnienia nowego przestępstwa sąd może:
1) zarządzić podjęcie postępowania – sprawa wraca na wokandę,
2) uchylić warunkowe umorzenie i wydać wyrok skazujący.
Warunkowe umorzenie a interes społeczny
Instytucja ta jest kompromisem między karą a resocjalizacją. Sąd daje szansę osobie, która – mimo popełnienia przestępstwa – nie zasługuje na surową karę. To forma "żółtej kartki" – ostrzeżenie, ale nie piętno.
Podsumowanie
Warunkowe umorzenie postępowania to wartościowa alternatywa dla wyroku skazującego. Choć wymaga spełnienia kilku warunków, w wielu sprawach może pozwolić na zakończenie sprawy bez długotrwałego procesu i bez wpisu do rejestru karnego.
Jeśli jesteś podejrzanym lub oskarżonym w sprawie karnej i spełniasz przesłanki – warto rozważyć złożenie takiego wniosku. Dobrze przygotowany wniosek, poparty argumentacją i odpowiednimi dowodami, może zadecydować o Twojej przyszłości.
Jeśli potrzebujesz pomocy przy sporządzeniu wniosku o warunkowe umorzenie lub reprezentacji przed sądem – skontaktuj się z doświadczonym adwokatem.
Zapoznaj się z naszą ofertą: prawo karne Warszawa
tel. 696599733